ایدز
ایدز سرنام عبارت (به انگلیسی: [۲]AIDS یا Acquired immune deficiency syndrome) به معنی نشانگان نقص ایمنی اکتسابی است. ایدز یک بیماری پیشرونده و قابل پیشگیری[۳][۴] است، این بیماری حاصل تکثیر ویروسی به نام اچ‌آی‌وی در بدن میزبان است [۵] که باعث تخریب جدی دستگاه ایمنی بدن (معروف به نقص ایمنی یا کمبود ایمنی) انسان می‌گردد که خود زمینه‌ساز بروز عفونتهای موسوم به فرصت طلب است که یک بدن سالم عموماً قادر به مبارزه با آنهاست و در نهایت پیشرفت همین عفونت‌ها منجر به مرگ بیمار می‌گردد به طوری که بیماری سل عامل اصلی مرگ و میر در میان مبتلایان به ایدز در سراسر جهان است[۶].
در سال ۱۹۸۱ هشت مورد وخیم از ابتلا به بیماری کاپوسی سارکوما یکی از انواع خوش‌خیم‌تر سرطان که معمولاً در میان افراد سالمند شایع است، در میان مردان همجنسگرای نیویورک گزارش شد. تقریباً هم‌زمان با این موارد، شمار مبتلایان به یک عفونت ریوی نادر در کالیفرنیا و نیویورک بالا رفت. با این که در آن زمان عامل شیوع ناگهانی این دو بیماری مشخص نشده بود، اما معمولاً از این دو واقعه پزشکی به عنوان آغاز ایدز یاد می‌کنند. در طی یک سال این بیماری بدون نام، گسترش زیادی داشت تا سرانجام در ۱۹۸۲ آن را ایدز نامیدند[۳].
از سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش بودجه‌ها و همچنین برای بهبود آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها اول دسامبر هر سال (۱۰ آذر) به عنوان روز جهانی ایدز معین شده‌است و هر سال برای این روز شعاری نیز در نظر گرفته می‌شود[۱].
ایدز پدیده‌ای پزشکی-بهداشتی است که ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن بسیار گسترده است[۴]. در سال ۱۹۹۶ سازمان ملل متحد ایدز را نه تنها به عنوان یک مشکل سلامتی مورد توجه قرار داد بلکه آن را یک مسئله بر سر راه پیشرفت بشری برشمرد[۷]. همچنین در سند استراتژی امنیت ملی ایالات متحده آمریکا (۲۰۰۲) این کشور خود را متعهد به هدایت جهان برای کاهش تلفات هولناک اچ.آی.وی/ایدز دانسته است[۸]. بیش از ۹۰ درصد موارد ابتلاء مربوط به کشورهای جهان سوم و در حال توسعه است. ایدز در حال حاضر چهارمین علت مرگ و میر بشر است که پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۰ مقام اول را از آن خود نماید.[۹]
یک ویروس به نام اچ‌آی‌وی عامل بروز بیماری ایدز است. هر فرد دچار اچ‌آی‌وی الزاما مبتلا به ایدز نیست بلکه اگر برخی تظاهرات بالینی را بروز دهد مشخص می‌شود به ایدز مبتلا شده‌است. تنها نیمی از افراد مبتلا به اچ-آی-وی در طی ۱۰ سال به مرحله ایدز مبتلا می‌شوند. این زمان در افراد مختلف متفاوت است و به وضعیت سلامتی و عادات فردی افراد بستگی دارد، امروزه برخی داروها نیز به کنترل این روند کمک می‌کنند[۹].
راه‌های انتقال عامل بیماری
ویروس اچ آی وی از این راه‌ها ممکن است از یک فرد مبتلا به یک فرد سالم منتقل شود
- انتقال خونی، از راه تزریق فرآورده‌های خونی آلوده، استفاده از سرنگ مشترک (در معتادان تزریقی)، انتقال در کارکنان بهداشتی درمانی (Needle stick)
- انتقال عمودی (از مادر به نوزاد) که شایعترین راه انتقال در افراد مبتلا بوده است.
- انتقال جنسی، یکی از شایعترین راه‌های انتقال برقراری رابطه جنسی حفاظت نشده است. در صورت وجود بیماریهای آمیزشی احتمال انتقال بیشتر می‌شود.
- به علت عدم ثبات این ویروس در هوای آزاد[نیازمند منبع] انتقال از روشهایی همچون تماس پوستی و دهانی مشاهده نشده است.[نیازمند منبع]
نشانه‌ها و عوارض
| CD4+ T Lymphocyte count (cells/mm³) |
| HIV RNA copies per mL of plasma |
پس از ورود اچ.آی.وی به بدن اولین علایم به صورت یک سندرم شبه سرماخورگی به همراه بزرگ شدن غدد لنفاوی عارض می‌شود که معمولا این علایم بهبود یافته و ویروس به حالت نهفته در بدن باقی می‌ماند، این مرحله که در آن فرد حامل بیماری تلقی شده ولی علایمی نشان نمی‌دهد ممکن است تا ده سال و بیشتر به طول بیانجامد. در مرحله آخر این بیماری با نقص سیستم ایمنی به علت فعالیت بالای ویروی و کاهش لنفوسیتهای نوع تی در خون مشخص می‌شود که ایدز نامیده می‌شود. در این مرحله بدن در معرض عفونتهای فرصت‌طلب ناشی از باکتری، ویروس، قارچ و انگل‌هایی قرار می‌گیرد که در افراد سالم معمولاً به آسانی مهار می‌شوند. این بیماری تقریبا همهٔ سیستم های ارگانی بدن را درگیر میکند. همچنین افراد مبتلا ریسک بالایی برای ابتلا به سرطان های مختلف نظیر سارکوم کاپوزی، سرطان گردن رحم و لنفوم دارند. بعلاوه، علایم سیستمیک عفونت نظیر تب ، تعریق(خصوصا شب هنگام)، لرز، تورم غددلنفاوی ،لرز، ضعف و کاهش وزن را دارند.[۱۰]
مرحله بروز ایدز
فرد مبتلا به اچ-آی-وی هنگامی به مرحلهٔ ایدز می‌رسد که شمار گویچه‌های سفید CD4+T آنقدر کم شود که نتوانند از پس انجام وظیفه معمولی خود برآیند. CD4+T یاخته‌های سفید خون هستند که واکنش‌های ایمنی بدن را موزون و مهار می‌کنند. این دشواری اندک اندک در درازای هنگامی که شخص + HIV می‌باشد، پیشرفت میکند که ممکن است یک تا ۱۵ سال به درازی بکشد.[نیازمند منبع] البته افراد در درازای این مدت بسیار خوب و تندرست به نظر می‌رسند[نیازمند منبع] و احساس خوبی نیز دارند. ولی در این مدت شمار ویروس چند برابر می‌شود.[نیازمند منبع] بر پایه این تعریف ایدز هنگامی است که شمار سلولهای CD4+T به کمتر از ۲۰۰ شماره در هر میکرولیتر خون می‌رسد و یا هنگامی که بدن فرد دچار عفونتهای فرصت‌طلب بشود (که گاهی با بودن ۲۰۰ تا ۸۰۰ یاخته CD4+ رخ می‌دهد).[
پیشگیری
از آنجا که تاکنون واکسن و یا علاج قطعی برای این بیماری کشف نشده‌است و در آینده نزدیک نیز امکان پذیر به نظر نمی‌رسد[۴] مهم‌ترین راه مبارزه با این بیماری پیشگیری و آموزش است.
گزارش سال ۲۰۰۷ بانک جهانی در مورد ایدز در جنوب آسیا، شیوع بیماری ایدز را «شدید» اما «قابل پیشگیری» می‌داند[۱۱].
برای پیشگیری از انتقال اچ‌آی‌وی، بهترین راه خودداری از برقراری رابطه جنسی با فرد مبتلا و یااستفاده از کاندوم‌های جنس لاتکس (نوعی پلاستیک) است.
ذرات با ابعاد اچ‌آی‌وی نمی‌توانند از کاندوم لاتکس عبور کنند و اگر به درستی و به طور منظم استفاده شوند شیوه کاملاً موثری در کاهش خطر انتقال بیماری محسوب می‌شوند. هرچند تنها شیوه صد در صد موثر خودداری کامل از آمیزش جنسی با افراد مشکوک به داشتن رفتارهای پرخطر است.
معتادان تزریقی می‌توانند با خودداری از مصرف سرنگ‌های مشترک خطر ابتلا به اچ‌آی‌وی را کاهش دهند.[۱۲]
روز جهانی ایدز
از سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش بودجه‌ها و همچنین افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیض‌ها روز اول دسامبر هر سال به عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شد و هر ساله برای این روز، شعار خاصی نیز در نظر گرفته می‌شود ،هدف عمده از این کار این است که به عموم مردم یادآوری شود که HIV از بین نرفته‌است و هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود.[۱]
در روز جهانی ایدز مردم لباسهایی مزین به روبان قرمز بر تن می‌کنند تا توجه و مراقبت در برابر HIV و ایدز را متذکر شده و به دیگران یادآور شوند که به تعهد و پایبندی و حمایت آنها مورد نیاز است.[۱]
تشخیص ایدز
مردی در حال خون دادن برای آزمایش اچآیوینوشتار اصلی تشخیص ایدز
هنگام رو در رویی با عفونت، دستگاه ایمنی بدن پادتن‌هایی فرآوری میکند که در خون گردش و به عوامل بیماری‌زا حمله می‌کنند. پادتن‌ها بر بسیاری از عوامل بیماری‌زا غلبه می‌کنند ولی درباره اچ.آی.وی با این که پادتن‌ها فرآوری می‌شوند ولی نمی‌توانند از تکثیر ویروس جلوگیری کنند و تنها وجود آنها در خون برای تشخیص ابتلاء بکار می‌رود.
- در جریان عمومی ترین آزمایش‌ها برای تشخیص اچ‌آی‌وی، یک نوع خاص از پادتن‌ها یا همان پروتئین‌های ضدبیماری ردیابی می‌شود.
- در چند هفته‌ای که ردیابی آلودگی بی ثمر و جواب آزمایش منفی است، فرد آلوده می‌تواند ویروس را به سایرین منتقل کند. [۱۲]
نکاتی در مورد آزمایشات ایدز: هنگامی که تست الایزا برای ایدز مثبت شد باید الایزا با کیت دیگری دوباره تکرار شود . که اگر باز هم مثبت شد تست تایید ی با وسترن بلات می گیریم .اگر تست وسترن بلات منفی بود شاید فرد در دوران پنجره به سرمی برد یا الوده نیست
مواردی هست که تست الایزا مثبت است ولی فرد ایدز ندارد مثلا خطای ازمایشگاه , همودیالیز , دریافت خون و فراورده‌های آن , تست RPR مثبت , مشکلات همراه از قبیل اختلالات اتوایمیون , مالتیپل میلوما , هموفیلی , هپاتیت الکلی , اعتیاد تزریقی , موارد افزایش IgG مثل کسی که واکسن آنفلوانزازده است.[
موارد منفی کاذب الایزا مثل عفونت تازه و اولیه , بیماران با سیستم ایمنی ساپرس شده , و خطای آزمایشگاه می‌باشد
بیماریهای مرتبط با ایدز
سیستم دفاعی بدن که از حمله ویروس صدمه دیده‌است، قوای خود را برای مبارزه با بیماری‌ها از دست می‌دهد و هر نوع عفونتی می‌تواند جان بیمار را تهدید کند. کسانی که به اچ‌آی‌وی دچار هستند در مقابل بیماریهایی مانند سل، مالاریا ، ذات الریه ، برفک ، زونا ، زخمهای بدخیم ، سرطان ، عفونتهای مغزی ، عفونت شکم و خطر نابینایی آسیب پذیرتر می‌شوند. بیماران مبتلا به ایدز همچنین در مقابل آنچه به نام عفونتهای فرصت طلب معروف است آسیب پذیر هستند. این نوع از عفونت‌ها از باکتری‌های شایع، قارچ‌ها و انگل‌هایی نشات می‌گیرد که یک بدن سالم قادر به مبارزه با آنهاست، اما می‌توانند در افرادی که سیستم دفاعی بدن آنها آسیب دیده ایجاد بیماری کند و گاه آنها را از پا در آورند. [۱۲]
داروها و درمان‌ها
در مجموع پنج دسته دارو وجود دارد که در مقاطع مختلف ورود و رشد اچ.آی.وی عمل می‌کنند:
- بازدارنده‌های ورودی: این داروها به پروتئین‌های موجود بر سطح بیرونی ویروس اچ‌آی‌وی می‌چسبد و از پیوستن و ورود آن به سلول‌ها جلوگیری میکند. از این گروه تاکنون تنها یک نمونه از دارو، به نام "فوزیون (Fuzeon)، وارد بازار شده‌است.
- بازدارنده‌های گیرنده کموکاین(Chemokine Coreceptor Antagonists): این داروها به نوعی پروتئین موجود بر سطح بیرونی سلولهای پذیرنده اچ.آی.وی می‌چسبد و از چسبیدن ویروس به سلول جلوگیری میکند . از این گروه تاکنون تنها یک دارو، به نام Maraviroc وارد بازار شده‌است.[۱۴]
- داروهای مهارکننده ترانس کریپتاز معکوس نوکلئوزیدی(NRTI)(Nucleoside reverse transcriptase): این بازدارنده‌ها اچ‌آی‌وی را از نسخه‌سازی از ژن‌های خود باز می‌دارند مانند زیدوودین و لامیوودین .
- داروهای مهارکننده ترانس کریپتاز معکوس غیرنوکلئوزیدی (NNRTI (Non-nucleoside reverse transcriptase): این بازدارنده‌ها نیز فرآیند نسخه سازی را مختل می‌کنند. آنها با چسباندن خود به آنزیمی که این فرآیند را کنترل میکند نسخه سازی را مختل می‌کنند مانند نوی راپین و افاویرنز.
- داروهای مهارکننده پروتئاز (PI) (Protease): پروتئاز RT وانتگراز به صورت پلی پروتئین‌هایی سنتز می‌شوند که نیازمند شکافت پروتئاز می‌باشد و این داروها با مهار شکافت پلی پروتئین‌ها چرخه تکثیری ویروس را مسدود و موجب برخی اجزاء نابالغ و معیوب ویروسی می‌شوند مانند ساکی ناویر.
داروهای ضد ایدز باید به صورت ترکیبی مصرف شوند. معمولاً سه نوع داروی مختلف از دست کم دو دسته مختلف از داروها به طور هم‌زمان به بیمار تجویز می‌شود. با تغییر شکل دادن اچ‌آی‌وی، برخی از نمونه‌های این ویروس در مقابل داروها مقاوم می‌شوند. بنابراین شانس کنترل اچ‌آی‌وی در صورت استفاده از چند دارو بیشتر خواهد بود. در برخی موارد از مبتلایان تازه، ویروسهایی ردیابی شده‌اند که حتی پیش از آغاز معالجات در برابر داروهای موجود مقاومت نشان می‌دهند.[۱۵]
[ویرایش] داروی ایرانی
نوشتار اصلی: آیمودپژوهشگران ایرانی داروی گیاهی ضد ایدز جدیدی با نام آیمود[۱۶] تولید کردند که به گفتهٔ مدیر این پروژه موجب تقویت سیستم دفاعی بدن در برابر این ویروس می‌شود و حاصل پنج سال تحقیق در این زمینه‌است.[۱۷]
درمان در حاملگی
حاملگی نباید مانع دریافت درمان‌های مناسب ضد رتروویروس شود۰ باید به مسائلی نظیر تغییرات فارماکوکینتیکی ناشی از حاملگی، عوارض جانبی احتمالی داروها روی جنین و اثربخشی یک رژیم داروئی در کاهش میزان انتقال پری ناتال ویروس، توجه داشته باشیم.
تصمیم گیری در مورد درمان بایستی با مشاوره ، انجام شود۰ زیدوودین و لامیوودین، فارماکوکینتیک مشابه دارند و زیدوودین عوارض خاصی در جنین ایجاد نمی‌کند ولی در مورد سایر داروها مطالعات کافی انجام نشده است۰ افاویرنز نبایستی مورد استفاده قرار گیرد چون در حیوانات تراتوژن واقع شده‌است ۰ زیدوودین میزان انتقال را تا ۷۰٪ کاهش می‌دهد۰ این دارو از هفته ۱۴ تا ۳۴ حاملگی به میزان ۲۰۰ میلی گرم سه بار در روز یا ۳۰۰ میلی گرم دو بار در روز داده می‌شودو پس از زایمان به مقدار ۲ mg/kg در طی یکساعت و سپس انفوزیون مداوم ۱ mg/kg در ساعت تا زمان وضع حمل ۰ دوز این دارو برای نوزاد ۲ mg/kg خوراکی هر ۶ ساعت تا ۶ هفتگی تجویز می‌شود ، در این صورت میزان انتقال از ۶/۲۲٪ به ۶/۷٪ کاهش داده می‌شود.
نوزادان را بایستی پس از ۴۸ ساعت ، ۱۴ روز و ۲-۱ ماه و ۶-۳ ماه آزمایش نمود و درصورت مثبت بودن رژیم آنتی رتروویرال به صورت ترکیبی داده شود۰
عوارض جانبی داروها
عوارض جانبی شایعتهوع، استفراغ، سردرد، خستگی مفرط، کهیر، اسهال، بی‌خوابی، بی‌حسی در اطراف دهان، درد معده.
سایر عوارض جانبی
التهاب لوزالمعده، آسیب به کبد و لوزالعمده، زخمهای درون دهان، تغییر شکل بدن، آسیب به سلولهای عصبی، کم خونی، درد عضلانی و ضعف.[۱۸]
آگاهی عمومی از ابتلا به ایدز
بسیاری از مبتلایان به ایدز از بیماری خود ناآگاهند.[۱۹]کمتر از یک درصد از جمعیت شهری آفریقا که از نظر جنسی فعال هستند آزمونِ اچ‌آی‌وی داده‌اند و این نسبت در منطقه‌های روستایی از این هم کمتر است. همچنین تنها نیم درصد از زنان بارداری که از امکانات بهداشت شهری بهره می‌گیرند، آزمایشِ اچ‌آی‌وی داده و نتیجهٔ آزمایش خود را دریافت نموده‌اند. افزون بر آن، این نسبت برای بهداشت روستایی از این هم پایین‌تر است.[۱۹]
بدنامی
ایدز تنها یک مشکل بهداشتی نیست، بلکه یک مشکل اجتماعی و فرهنگی نیز هست ،این بیماری تابو تلقی می‌شود و با هاله‌ای از شرم و منع‌های اخلاقی و فرهنگی همراه است که این موضوع مانع از اعلام بیماری از سوی افراد شده و همین مساله منجر به پنهان ماندن بیماری، طی نشدن پروسه درمان و در نتیجه شیوع سریع آن می‌شود. .[۲۰]
به علت پیش داوری و ترس از سرایت بیماری، این بیماران درمورد انتخاب مسکن، شغل، مراقبت‌های بهداشتی و حمایت عمومی مورد تبعیض قرار می‌گیرند. رفتارهای نامناسب و تحقیرآمیز موجب انزوای بیمار گشته، فرصت آموزش را از وی می‌گیرد. وحشت از مرگ، وحشت طرد و تنهایی و انگ اجتماعی، اخراج کارگران مبتلا و بدنامی از طرف دوستان و خانواده سبب می‌شود افرادی که گمان می‌کنند ممکن است آلوده باشند، وضعیت خودشان را تا جایی که مقدور است مخفی نگه دارند که این خود موجب گسترش آلودگی است[۲۰].
قربانیان شهیر ایدز
میشل فوکو- ۱.فردی مرکوری/خواننده گروه موسیقی کویین
- ۲.رابین کروزبی/گیتاریست گروه راک باند
- ۳.نستور آلمندوروس/فیلمساز اسپانیایی
- ۴.میشل فوکو/فیلسوف فرانسوی
- ۵.تامی موریسون/بوکسور آمریکایی
- ۶.اندرو سولیوان/روزنامه‌نگار آمریکایی
- ۷.جیا کارنگی/مدل آمریکایی
- ۸.ایزاک آسیموف/نویسنده داستان‌های علمی تخیلی
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ آموزش همگانی ایدز. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ AIDS در ویکی‌پدیای انگلیسی. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ وب‌گاه دانشجویان. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ پارسیفا. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ وب‌گاه زندگی مثبت. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ وب‌گاه زندگی. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ وب‌گاه ایمود. بازدید در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ فرانسیس فوکویاما. «ضمیمه پایانی». آمریکا بر سر تقاطع:دموکراسی ،قدرت و میراث نوکحافظه‌کاری در آمریکا. ترجمهٔ مجتبی امیری وحید. ویرایش لاله خاکپور. چاپ نوبت اول، تهران: نشر نی، سال ۱۳۸۶، شابک ۴-۹۰۰-۳۱۲-۹۶۴، صفحه ۲۶۲.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ وب‌گاه دانشجویان. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ Holmes, C. B., Losina, E., Walensky, R. P., Yazdanpanah, Y., Freedberg, K. A.. «Review of human immunodeficiency virus type ۱-related opportunistic infections in sub-Saharan Africa». Clin. Infect. Dis.. (۵)، ۲۰۰۳، ۶۵۶–۶۶۲.
- ↑ وب‌گاه پل اطلاعاتی ایران-آمریکا. بازدید در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ شیوع بیماریهای مقاربتی در جهان امروز و بازتاب اجتماعی آن.(روشهای تشخیص ، پیشگیری و درمان) - تالیف : دکتر ولی‌الله آصفی - انتشارات انیس - تهران - چاپ اول : ۱۳۷۲
- ↑ وب‌گاه ورلد پرس (عکس سال ۱۹۸۶ میلادی). بازدید در تاریخ ۱۳ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ Maraviroc (Selzentry, Celsentri)
- ↑ The AIDS Book: Creating A Positive Approach - Publisher: Hay House (August 1, 1988) - ISBN 0-937611-32-8
- ↑ وب‌گاه رسمی ایمد. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ Animal Science. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ The AIDS Book: Creating A Positive Approach - Publisher: Hay House (August ۱, ۱۹۸۸) - ISBN 0-937611-32-8
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ Kumaranayake, L. and Watts, C.. «Resource allocation and priority setting of HIV/AIDS interventions: addressing the generalized epidemic in sub-Saharan Africa». J. Int. Dev.. (۴)، ۲۰۰۱، ۴۵۱–۴۶۶.
- ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ وب‌گاه ستاد مبارزه با مواد مخدر (روزنامه همشهری صفحه اجتماعی ۱۰-۹-۸۴). بازدید در تاریخ ۱۵ اوت ۲۰۰۷.
منبع:ویکیپدیا
سایر عوارض جانبی
التهاب لوزالمعده، آسیب به کبد و لوزالعمده، زخمهای درون دهان، تغییر شکل بدن، آسیب به سلولهای عصبی، کم خونی، درد عضلانی و ضعف.[۱۸]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ آموزش همگانی ایدز. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ AIDS در ویکی‌پدیای انگلیسی. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ وب‌گاه دانشجویان. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ پارسیفا. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ وب‌گاه زندگی مثبت. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ وب‌گاه زندگی. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ وب‌گاه ایمود. بازدید در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ فرانسیس فوکویاما. «ضمیمه پایانی». آمریکا بر سر تقاطع:دموکراسی ،قدرت و میراث نوکحافظه‌کاری در آمریکا. ترجمهٔ مجتبی امیری وحید. ویرایش لاله خاکپور. چاپ نوبت اول، تهران: نشر نی، سال ۱۳۸۶، شابک ۴-۹۰۰-۳۱۲-۹۶۴، صفحه ۲۶۲.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ وب‌گاه دانشجویان. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ Holmes, C. B., Losina, E., Walensky, R. P., Yazdanpanah, Y., Freedberg, K. A.. «Review of human immunodeficiency virus type ۱-related opportunistic infections in sub-Saharan Africa». Clin. Infect. Dis.. (۵)، ۲۰۰۳، ۶۵۶–۶۶۲.
- ↑ وب‌گاه پل اطلاعاتی ایران-آمریکا. بازدید در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ شیوع بیماریهای مقاربتی در جهان امروز و بازتاب اجتماعی آن.(روشهای تشخیص ، پیشگیری و درمان) - تالیف : دکتر ولی‌الله آصفی - انتشارات انیس - تهران - چاپ اول : ۱۳۷۲
- ↑ وب‌گاه ورلد پرس (عکس سال ۱۹۸۶ میلادی). بازدید در تاریخ ۱۳ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ Maraviroc (Selzentry, Celsentri)
- ↑ The AIDS Book: Creating A Positive Approach - Publisher: Hay House (August 1, 1988) - ISBN 0-937611-32-8
- ↑ وب‌گاه رسمی ایمد. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ Animal Science. بازدید در تاریخ ۱۱ اوت ۲۰۰۷.
- ↑ The AIDS Book: Creating A Positive Approach - Publisher: Hay House (August ۱, ۱۹۸۸) - ISBN 0-937611-32-8
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ Kumaranayake, L. and Watts, C.. «Resource allocation and priority setting of HIV/AIDS interventions: addressing the generalized epidemic in sub-Saharan Africa». J. Int. Dev.. (۴)، ۲۰۰۱، ۴۵۱–۴۶۶.
- ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ وب‌گاه ستاد مبارزه با مواد مخدر (روزنامه همشهری صفحه اجتماعی ۱۰-۹-۸۴). بازدید در تاریخ ۱۵ اوت ۲۰۰۷.
مننژیت
مننژیت (به انگلیسی: Meningitis) یا شامه‌آماس عفونت و التهاب پرده مننژ و مایع مغزی – نخاعی می‌باشد که دور مغز و نخاع را احاطه کرده‌اند ویروسها، باکتریها و قارچ‌ها همگی می‌توانند مایه ایجاد مننژیت شوند. شدت عفونت بستگی به عامل عفونتزا دارد. مننژیت‌ها باکتریایی که رویهمرفته شدیدتر از دیگر مننژیت‌ها می‌باشند و نیاز به درمان بی درنگ با آنتی بیوتیک دارند. البته دلیل بیشتر موارد مننژیت ویروسها می‌باشند.
نشانه‌ها
در بسیاری از موارد نشانه‌های نخستین مننژیت با آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شود. گر چه می‌شود ابتلا به مننژیت بیش از یک دوره ۲-۱ روزه برای نشان‌دادن نشانه‌ها نخستین آن فرصت لازم داشته باشد، ولی گاهی این بیماری یک سیر برق‌آسا و به‌تندی کشنده را پیدا میکند.
اگر کسی دچار به مننژیت باکتریایی شود، هرگونه تأخیر در درمان مایهٔ افزایش خطر بروز آسیب‌های همیشگی در فرد می‌شود. بنابراین در صورتی‌که نشانه‌های زیر در بیمار دیده شود، باید به‌تندی به‌دنبال مراقبت‌های پزشکی رفته و با یک پزشک در این زمینه رایزنی کرد:
- تب بالا
- سردرد شدید
- تهوع و استفراغ همراه با سردرد
- گیجی
- تشنج
- بی‌خوابی و یا سخت از خواب بیدار شدن
- گردن سفت و کم‌حرکت
- حساسیت به نور (فوتوفوبی)
- کاهش گرایش به نوشیدن و یا خوردن
نشانه‌ها در نوزادان
نوزادان و شیرخواران کوچک ممکن است نشانه‌های کلاسیک مننژیت همانند درد و یا گردن سفت را نداشته باشند، و بجای آن نشانه‌هایی همانند گریه همیشگی، به گونه غیر طبیعی خواب آلوده بودن و یا بی تاب بودن و کاهش میل به غذا را داشته باشند. گاهی ملاج بچه برجسته می‌شود و یک نشانه خیلی دیررس قراراگرفتن بدن در یک حالت اسپاسم ولی نه به گونه انقباض بلکه در حالت کشیدگی کامل ماهیچه‌ها می‌باشد که به آن اپیستوتونوی می‌گویند.
عامل ایجادکنندهٔ مننژیت
- مننژیت باکتریایی: گرچه اینگونه مننژیت نشانه‌های ناگوارتری دربرابر دیگر گونه‌های مننژیت دارد، ولی در صورت تشخیص سریع و درمان با آنتی‌بیوتیک، کاملاً درمان‌پذیر بوده و از وقوع عوارض آن جلوگیری می‌شود. شایعترین راه ورود باکتری به پرده‌های مغز و درگیرشدن آن، ورود باکتری به جریان خون بوده و از راه جریان خون به پرده‌های مغز و مایع مغزی–نخاعی دسترسی پیدا میکند. پنوموکوک، مننگوکوک ، هموفیلوس گروه b، و لیستریا مونوسیتوژن از باکتری‌های ایجادکنندهٔ مننژیت می‌باشند.
- مننژیت ویروسی: مننژیت‌های ویروسی بیشتر خفیف بوده و دورهٔ بیماری آنها مدت ۱۰ روز و یا کمتر به درازا می‌کشد. یکی از شایعترین ویروسهایی که مایهٔ مننژیت می‌شوند انتروویروس‌ها هستند و این گروه از ویروسها بیشتر در پایان تابستان و آغاز پاییز بیشتر عامل بیماری می‌شوند. ویروسهای دیگری که می‌توانند مایهٔ مننژیت شوند دربرگیرندهٔ: اوریون، تب خال و ویروس نیل غربی و ... می‌باشند. آنتی بیوتیک در درمان مننژیت ویروسی بی‌اثر بوده و درمان دربرگیرنده تحت نظر نهادن بیمار برای جلوگیری از عوارض بیماری می‌باشد.
- مننژیت قارچی: یکی از قارچ‌هایی که عامل مننژیت در افراد دارای نقص ایمنی (همانند بیماران دچار به ایدز) می‌شود، کریپتوکوکوس است که در صورت نبود درمان و تشخیص به موقع می‌تواند موجب مرگ بیمار شود. دیگر قارچ‌ها نیز گاهی مایهٔ مننژیت می‌شوند که از دید نشانه‌ها، همانند دیگر گونه‌های مننژیت بوده ولی یک روند بسیار کند و موذی داشته و بخاطر نشانه‌های خفیفِ آن گاهی تشخیص درست دیر داده می‌شود.
- مننژیت مزمن : برخی از ارگانیسم‌ها که رشد بسیار کندی دارند، چنان‌چه به پرده‌های مغز تهاجم کنند، نه به گونهٔ نشانه‌های حاد، بلکه مزمن خود را نشان خواهند داد. یعنی سیر نشانه‌های بیماری به مدت چهار هفته یا بیشتر به درازا می‌کشد. البته نشانه‌های کلی آن همانند سردرد، تب، استفراغ و اختلال هوش و حواس فرد همانند مننژیت حاد است ولی نشانه‌ها، بسیار خفیف تر از آن بوده و در مدت زمان طولانی‌تری خود را نشان می‌دهند. اینگونه مننژیت نادر است.
- دیگر گونه‌های مننژیت : مننژیت می‌تواند در اثر حساسیت به دارو، برخی از گونه‌های سرطان‌ها یا بیماریهای التهابی همانند لوپوس رخ دهد.
عوامل خطر
چندین عامل خطر هست که کودکان و یا بزرگسالان را در برابر خطر بالاتری برای عفونت مننژیت قرار می‌دهد.
- سن: کودکان زیر ۵ سال، جوانان میان ۲۴-۱۸ سال و کسان سالمند بیش از دیگر گروه‌های سنی در برابر ابتلا به مننژیت قرار دارند.
- زندگی در محیطهای شلوغ و گروهی : زندانیان، دانشجویانی که در خوابگاه زندگی می‌کنند، پرسنل نظامی مستقر در پایگاه‌های نظامی، کودکان ساکن در مدارس شبانه روزی و یا مراکز نگهداری و پرورش کودکان، همگی مکانهای مناسبی برای ابتلا به مننژیت به ویژه نوع مننگوکوکی آن می‌باشد. زیرا در مکانهای شلوغ عفونت می‌تواند به تندی در میان گروه گسترده‌ای از کسان پخش شود.
- بارداری : در فرد باردار احتمال ابتلا به عفونت لیستریا (بنام لیستریوزیس) بالاتر از حالت عادی است و همچنین این باکتری نیز یکی از عوامل ابتلا به مننژیت می‌تواند باشد. همچنین زن باردار دچار به لیستریا ریسک عفونت فرزندش نیز بالا می‌رود.
- کسانیکه دارای مشاغلی هستند که با جانور سرو کار دارند: همانند کشاورزان ، دامپروران و ... که با حیوانات اهلی سر و کار دارند نیز در برابر خطر بالاتری برای ابتلا به عفونت لیستریا هستند. که آن هم می‌تواند منجر به ابتلا به مننژیت لیستریایی شود.
- عواملی که مایه تضعیف سیستم ایمنی می‌شوند : همانند بیماری ایدز ،دیابت، مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی، یا عمل جراحی برداشتن طحال همگی می‌توانند فرد را در برابر خطر بالاتری برای ابتلا به بیماری مننژیت دهند.
عوارض
همانگونه که پیش از این ذکر شد، هر چه مدت زمانی که فرد دچار به مننژیت بدون درمان بوده‌است، بیشتر باشد، عوارض بیماری بیشتر خواهد بود. این عوارض دربرگیرنده :از دست دادن شنوایی، از دست دادن بینایی، اختلال گفتاری، اختلالات یادگیری و مشکلات رفتاری و گاهی حتی فلج اندم‌ها می‌تواند باشد. از عوارض غیر عصبی این بیماری می‌توان به اختلال کارکرد کلیه‌ها و یا غدد فوق کلیوی اشاره کرد. غدد فوق کلیوی در پاسخ به شرایط استرس با تراوش هورمون‌هایی همانند کورتیزول، بدن را در رویارویی با این استرس‌ها محافظت میکند. در بدترین شرایط نیز با نگرش به اینکه عفونت سیستم عصبی می‌تواند خیلی تند منتشر شود، این بیماری می‌تواند در صورت نبود درمان بیمار را به حالت شوک برده و مایه مرگ او شود.
درمان
درمان تند با آنتی بیوتیک‌های وریدی اصل نخست درمان مننژیت است تا از ایجاد عوارض ناگوار جلوگیری شود. نوع آنتی بیوتیک با نگرش به نوع باکتری (که از آزمایش مغزی نخاعی می‌توان برای شناسایی آن بهره گیری کرد) تعیین می‌شود. البته می‌شود تا زمانیکه پاسخ آزمایش آماده شود، پزشک از یک آنتی بیوتیک گسترده الطیف که بر علیه بسیاری از باکتریها کارساز است، بهره گیری کند و پس از آماده شدن پاسخ مایع مغزی - نخاعی، آنتی بیوتیک اختصاصی تر باکتری را که اکنون مشخص شده را برای بیمار تجویز کند.
افزون بر آنتی بیوتیک، پزشک می‌شود بر حسب موقعیت و چگونگی بیمار، درمانهایی را برای تورم بافت مغز، شوک، تشنج و یا کم آبی وی در نظر بگیرد. اگر بیمار دچار عفونت در ناحیه سینوسها و یا استخوان پشت گوش شده‌است، شاید نیاز شود که عفونت این فضاها تهی سازی شود. همچنین هرگونه مایعی که میان بافت مغز و پرده‌های مغزی گردهمایی پیدا کرده‌است لازم شود که تهی سازی گردد.
در مننژیت ویروسی همانگونه که پیش از این ذکر شد، آنتی بیوتیک جایگاهی ندارد ولی بیشتر موارد آن در نزدیک یک هفته (با یا بدون درمان) بهبود می‌یابند. موارد خفیف مننژیت ویروسی بیشتر با استراحت در بستر، خوردن مایعات و داروهای ضد درد برای کاهش درد و تب بیمار درمان می‌شود. البته اگر ویروس تب خال عامل بروز مننژیت ویروسی باشد می‌شود تجویز برخی از داروهای ضد ویروس کارساز باشد.
پیشگیری
برخی از گونه‌های مننژیت مسری می‌باشد. شما می‌شود باکتری را از فرد بیمار در حالیکه وی با عطسه یا سرفه آنها را وارد هوا میکند دریافت کنید. همچنین بکارگیری سیگار ، مسواک و وسایل تغذیه همانند قاشق، چنگال و ظرف خوراک فرد بیمار نیز می‌تواند مایه انتقال بیماری به دیگران شود. زندگی کردن و یا کار کردن با کسی که دچار به بیماری شده‌است هم می‌تواند مایه افزایش خطر ابتلا به بیماری شود.
کسان می‌توانند با دوری از ویروسهای عامل مننژیت ریسک ابتلای خود را پایین بیاورند. این ویروسها بیشتر ویروسهای مولد عفونتهای معده‌ای – روده‌ای می‌باشند، با رعایت بهداشت فردی می‌توان تا اندازه‌ای از خطر ابتلا به آنها را کاست.
برای کاهش ریسک ابتلا به لیستریا نیز به ویژه در زنان باردار رهنمود می‌شود که گوشت باید کاملاً پخته شود و بعد بکار گرفته شده قرار گیرد و همچنین از خوردن پنیری که از شیر غیر پاستوریزه درست شده باید دوری کرد.
رعایت موارد ساده بهداشتی و در بالای آن شستشوی دقیق دستها می‌تواند یکی از روشهای عالی برای نگهداری سلامتی انسان‌ها باشد. به ویژه به کودکان باید شستن درست دستها را آموخت. هر دو سطح دست (پشت و کف دست) باید کاملاً با صابون آغشته شده و بعد با آب کاملاً شسته شود. شستشوی دست به ویژه پس از دستشویی ، پس از دستکاری حیوانات اهلی و یا پس از حضور طولانی مدت در مکانهای شلوغ همگانی رهنمود می‌شود. همچنین باید با مصرف غذاهای تندرست که در بر گیرنده میوه‌ها، سبزی‌های تازه و غلات کامل می‌باشند و استراحت کافی و ورزش به سامان سیستم ایمنی بدن را تقویت کرد.
ایمن سازی : برخی از اقسام مننژیت باکتریایی را می‌توان با واکسیناسیون پیشگیری کرد.
- واکسن هموفیلوس آنفولانزای نوع b :این واکسن که در برخی کشورها در برنامه واکسیناسیون اجباری آنها قرار دارد ، از ابتلا به برخی از گونه‌های مننژیت که این باکتری عامل آن است جلوگیری میکند.
- واکسن کونژوکه پنوموکوکی (PCV 7) : این واکسن نیز در برخی از کشورها در برنامه ایمن سازی کودکان آنها قرار دارد و به کودکان زیر ۲ سال تزریق می‌شود. البته کودکان میان ۲ تا ۵ سال نیز که در خطر بالایی برای ابتلا به این باکتری باشند همانند مبتلایان به بیماریهایی قلبی مزمن، بیماریهای ریوی و یا برخی از گونه‌های سرطان‌ها نیز، کاندید دریافت این واکسن می‌باشند.
- واکسن پلی ساکاریدی پنوموکوک (PPV) : این واکسن برخلاف واکسن پیشین که به کودکان تزریق میشد، به بزرگسالان تزریق می‌شود. این واکسن برای تمام کسان بالی ۶۵ سال و همچنین بزرگسالان جوانتر و کودکان دچار به نقص سیستم ایمنی و یا بیماریهای مزمن همانند دیابت، کم خونی داسی شکل و بیماریهای قلبی نیز رهنمود می‌شود.
- واکسن کونژوگه مننوگوکوک: در خرداد ماه سال ۱۳۸۴ این واکسن پروانه بهره گیری برای گروه‌های زیر را دریافت کرد : کودکان ۱۲-۱۱ سال،در آغاز ورود به دبیرستان (نزدیک ۱۵ سالگی) و دانشجویان ساکن خوابگاه‌ها در سال نخست ورود به دانشگاه.
منابع
آسکاریس
آسکاریس لومبریکوئیدس (Ascaris lumbricoides) نوعی کرم حلقوی بزرگ است که به عنوان انگل در دستگاه گوارشی انسان زندگی میکند. آسکاریس شایعترین و بزرگترین نمونه از کرم‌های لوله‌ای (نماتود) است. به وجود این انگل در روده انسان آسکاریازیس گفته می‌شود. شاید یک چهارم مردم دنیا به خصوص در مناطق گرمسیر کشورهای در حال توسعه به این انگل آلوده باشند.
مشخصات
طول آن بیست تا ۳۵ سانتیمتر می‌باشد.طول کرم ماده بیشتر است و حداکثر قطر آن در حدود ۶٫۵ میلیمتر است. اندازه نر کوچکتر و طول آن از ۱۵ تا ۵ سانتیمتر است. نمونه‌های تازه به رنگ زرد تا میخکی است. بدن حیوان لوله‌ای و باریک است و در هر دو انتها نازک می‌شود. پوشش بدن از کوتیکول صاف است که دارای خطوط کوچک می‌باشد. چهار خط طولی سفید رنگ در طول بدن امتداد می‌یابد. دهان در انتهای قدامی میان سه لب مدور باز می‌شود.
مخرج عبارت از یک شکاف عرضی است که نزدیک انتهای خلفی در سطح شکمی قرار دارد. انتهای خلفی کرم نر کاملا خمیده بوده و دارای دو سیخک تناسلی می‌باشد که از سوراخ تناسلی نر واقع در داخل مخرج بیرون می‌آید. کرم ماده راست تر بوده و منفذ تناسلی آن در وسط سطح شکمی و در فاصله ۱٫۳ از انتهای قدامی بدنش واقع است.
چرخه انسانی
این انگل از طریق خوردن تخمهای انگل با مصرف غذای آلوده یا خاک آلوده به بدن انسان منتقل می‌شود. لارو آن از طریق سوراخ کردن جدار روده‌ها و گردش خون به ششهای انسان راه می‌یابد و سپس دوباره توسط انسان بلعیده و به روده‌ها منتقل می‌شود و پس از بلوغ و تخم ریزی این چرخه تکرار می‌شود.
جستارهای وابسته
منابع
- ویکی‌پدیای انگلیسی [۱]
سالَک یا لیشمانیاز پوستی
سالَک یا لیشمانیاز پوستی یک بیماری پوستی است که عامل ایجاد آن توسط یک نوع پشه به نام پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود. عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیا می‌باشد.[۱]
سالک در کشورهای گرمسیری از جمله چین، سوریه، عربستان، عراق، ایران، فلسطین، قفقاز و جنوب‌شرقی روسیه، پاکستان، افغانستان و هند شایع است.[۲]
انواع
سالک یک بیماری پوستی طولانی‌مدت بدون درد و تب است که به دو شکل زیر وجود دارد:
نوع شهری یا سالک خشک
حدود ۲ تا ۸ ماه پس از گزش، ورم سرخ رنگ و بدون درد در محل گزش پیدا شده و کم کم بزرگ و زخمی می‌شود. اندازه زخم چند میلیمتر تا چند سانتیمتر می‌باشد که معمولا در مناطق باز بدن مانند صورت، دست و پا دیده می‌شود. ضایعه به آهستگی و طی مدت ۶ ماه تا یکسال بهبود می‌یابد که در صورت عدم درمان مناسب، در محل زخم یک جوشگاه فرو رفته و دائمی باقی می‌ماند که به زیبایی لطمه می‌زند. مخزن بیماری در نوع شهری انسان است و سگ نیز بطوراتفاقی مبتلا و می‌تواند به عنوان مخزن عمل نماید.
نوع روستایی یا سالک مرطوب
چند هفته پس از گزش پشه (بسته به تعداد محل گزش) زخمهای متعددی در نقاط باز بدن که مورد گزش قرار گرفته‌اند پیدا می‌شود. ضایعات معمولا ترشح دار و مرطوب هستند و معمولا پس از ۶-۴ ماه بهبود می‌یابند و از خود جوشگاه آثار پوستی پایدار و نامناسبی به جا می‌گذارند. مخزن اصلی بیماری سالک روستایی جوندگان از جمله موش‌های صحرائی می‌باشند.[۳]
روش های پیشگیری
هنگام خوابیدن در فضای آزاد از پشه بند استفاده شود. روی در ها و پنجره های ورودی تورهای بسیار ریز نصب شود. از نگهداری دام و طیور در منازل خودداری شود. از انباشتن و ریختن خاکروبه و نخاله ی ساختمانی زباله و کود های حیوانی در مناطق مسکونی اجتناب شود. بهسازی محیط و ترمیم محل استراحت و رشد و تکثیر پشه (شکاف دیوارها) بطور دقیق و صحیح صورت پذیرد. از رها شدن فاضلاب ها ر معابر خودداری گردد. معدوم نمودن سگهای ولگرد و مبارزه با جوندگانبه روش صحیح.
منابع
- ↑ اپیدمیولوژی بیماریهای شایع در ایران
- ↑ بیماری سالک ( لیشمانیوز جلدی ) وب‌گاه پزشکان بدون مرز، بازدید: ۱۳ بهمن ۱۳۸۷
- ↑ لیشمانیوز _ انواع ، علائم ، عوارض ، پیشگیری ، درمان وب‌گاه پزشکان بدون مرز، بازدید: اردیبهشت ۱۳۸۸
رژیم غذایی مدیترانه ای
نکته اصلی درباره این رژیم غذایی این است که به طور عمده از گیاهان تشکیل شده است. میزان گوشت قرمز و لبنیات آن برخلاف غذاهای آمریکایی و اروپای شمالی کم بوده و در آن از میوه برای دسر استفاده می‌شود.
اغلب وجود روغن زیتون در این غذا بسیار مهم تلقی میشد اما دانشمندان کم کم از این نتیجه گیری فاصله می‌گیرند.
در یک بررسی بزرگ اروپایی که کاهش مرگ و میر را نشان داده است، دانشمندان چربی‌های غیراشباع حاصل از منابع مختلف گیاهی را با چربی غیراشباع روغن زیتون در یک گروه قرار داده بودند.
بنابراین در مورد چربی می‌توان چنین گفت که مطلب اصلی در باره رژیم غذایی این است که مصرف چربی‌های اشباع شده را پایین نگاه دارید که معنای عملی آن پایین نگاه داشتن میزان گوشت قرمز و لبنیات پرچرب در رژیم غذایی و مصرف آنها در فاصله های زمانی طولانی است.
سایر ترکیبات رژیم غذایی مدیترانه ای شامل ماهی، پنیر و ماست است.
پژوهشگران و صنایع غذایی در صدد هستند تا دریابند آیا یک نوع غذا یا ماده غذایی خاص سبب ایجاد بیشتر این منافع است یا نه، اما احتمالا اثرات کلی رژیم غذایی مدیترانه‌ای فراتراز مجموع اثرات خاص هر یک اجزای تشکیل دهنده این نوع رژیم غذایی است.
به طور خلاصه خصوصیات رژیم غذایی مدیترانه‌ای را می‌توان اینگونه فهرست کرد:
مقادیر زیادی غذای فراوری نشده گیاهی: میوه ها، سبزیجات، غلات سبوس دار، مغزها و دانه‌ها.
پنیر و ماست در مقادیر کم یا متوسط.
چربی اشباع نشده که به طور سنتی با مقادیر قابل توجه روغن زیتون تامین می‌شود.
گوشت قرمز به مقدار کم بیشتر به عنوان سس و چاشنی استفاده شود تا به عنوان غذای اصلی.
میوه تازه برای دسر.
منبع:سایت پزشکان بدون مرز