سالَک یا لیشمانیاز پوستی
سالَک یا لیشمانیاز پوستی یک بیماری پوستی است که عامل ایجاد آن توسط یک نوع پشه به نام پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود. عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیا می‌باشد.[۱]
سالک در کشورهای گرمسیری از جمله چین، سوریه، عربستان، عراق، ایران، فلسطین، قفقاز و جنوب‌شرقی روسیه، پاکستان، افغانستان و هند شایع است.[۲]
انواع
سالک یک بیماری پوستی طولانی‌مدت بدون درد و تب است که به دو شکل زیر وجود دارد:
نوع شهری یا سالک خشک
حدود ۲ تا ۸ ماه پس از گزش، ورم سرخ رنگ و بدون درد در محل گزش پیدا شده و کم کم بزرگ و زخمی می‌شود. اندازه زخم چند میلی‌متر تا چند سانتی‌متر می‌باشد که معمولا در مناطق باز بدن مانند صورت، دست و پا دیده می‌شود. ضایعه به آهستگی و طی مدت ۶ ماه تا یکسال بهبود می‌یابد که در صورت عدم درمان مناسب، در محل زخم یک جوشگاه فرو رفته و دائمی باقی می‌ماند که به زیبایی لطمه می‌زند. مخزن بیماری در نوع شهری انسان است و سگ نیز بطوراتفاقی مبتلا و می‌تواند به عنوان مخزن عمل نماید.
نوع روستایی یا سالک مرطوب
چند هفته پس از گزش پشه (بسته به تعداد محل گزش) زخم‌های متعددی در نقاط باز بدن که مورد گزش قرار گرفته‌اند پیدا می‌شود. ضایعات معمولا ترشح دار و مرطوب هستند و معمولا پس از ۶-۴ ماه بهبود می‌یابند و از خود جوشگاه آثار پوستی پایدار و نامناسبی به جا می‌گذارند. مخزن اصلی بیماری سالک روستایی جوندگان از جمله موش‌های صحرائی می‌باشند.[۳]
روش های پیشگیری
هنگام خوابیدن در فضای آزاد از پشه بند استفاده شود. روی در ها و پنجره های ورودی تورهای بسیار ریز نصب شود. از نگهداری دام و طیور در منازل خودداری شود. از انباشتن و ریختن خاکروبه و نخاله ی ساختمانی زباله و کود های حیوانی در مناطق مسکونی اجتناب شود. بهسازی محیط و ترمیم محل استراحت و رشد و تکثیر پشه (شکاف دیوارها) بطور دقیق و صحیح صورت پذیرد. از رها شدن فاضلاب ها ر معابر خودداری گردد. معدوم نمودن سگهای ولگرد و مبارزه با جوندگانبه روش صحیح.
منابع
- ↑ اپیدمیولوژی بیماریهای شایع در ایران
- ↑ بیماری سالک ( لیشمانیوز جلدی ) وب‌گاه پزشکان بدون مرز، بازدید: ۱۳ بهمن ۱۳۸۷
- ↑ لیشمانیوز _ انواع ، علائم ، عوارض ، پیشگیری ، درمان وب‌گاه پزشکان بدون مرز، بازدید: اردیبهشت ۱۳۸۸
رژیم غذایی مدیترانه ای
نکته اصلی درباره این رژیم غذایی این است که به طور عمده از گیاهان تشکیل شده است. میزان گوشت قرمز و لبنیات آن برخلاف غذاهای آمریکایی و اروپای شمالی کم بوده و در آن از میوه برای دسر استفاده می‌شود.
اغلب وجود روغن زیتون در این غذا بسیار مهم تلقی میشد اما دانشمندان کم کم از این نتیجه گیری فاصله می‌گیرند.
در یک بررسی بزرگ اروپایی که کاهش مرگ و میر را نشان داده است، دانشمندان چربی‌های غیراشباع حاصل از منابع مختلف گیاهی را با چربی غیراشباع روغن زیتون در یک گروه قرار داده بودند.
بنابراین در مورد چربی می‌توان چنین گفت که مطلب اصلی در باره رژیم غذایی این است که مصرف چربی‌های اشباع شده را پایین نگاه دارید که معنای عملی آن پایین نگاه داشتن میزان گوشت قرمز و لبنیات پرچرب در رژیم غذایی و مصرف آنها در فاصله های زمانی طولانی است.
سایر ترکیبات رژیم غذایی مدیترانه ای شامل ماهی، پنیر و ماست است.
پژوهشگران و صنایع غذایی در صدد هستند تا دریابند آیا یک نوع غذا یا ماده غذایی خاص سبب ایجاد بیشتر این منافع است یا نه، اما احتمالا اثرات کلی رژیم غذایی مدیترانه‌ای فراتراز مجموع اثرات خاص هر یک اجزای تشکیل دهنده این نوع رژیم غذایی است.
به طور خلاصه خصوصیات رژیم غذایی مدیترانه‌ای را می‌توان اینگونه فهرست کرد:
مقادیر زیادی غذای فراوری نشده گیاهی: میوه ها، سبزیجات، غلات سبوس دار، مغزها و دانه‌ها.
پنیر و ماست در مقادیر کم یا متوسط.
چربی اشباع نشده که به طور سنتی با مقادیر قابل توجه روغن زیتون تامین می‌شود.
گوشت قرمز به مقدار کم بیشتر به عنوان سس و چاشنی استفاده شود تا به عنوان غذای اصلی.
میوه تازه برای دسر.
منبع:سایت پزشکان بدون مرز
پسوریازیس یا شوره سر
پسوریازیس ( Psoriasis، تلفظ انگلیسی: سورایسیس) صدفک یا داءالصَدَف بیماری پوستی مزمن است که کژنه‌های قرمز پوسته‌ریز خارش‌دار در پوست سر و آرنج و ساعد و زانو و ساق و سایر بخشهای بدن ایجاد می‌کند. این بیماری را می‌توان افزایش بیش از حد سلولهای پوستی از میزان ریختن آنها دانست. این بیماری ممکن است باعث ایجاد شوره‌های نقره‌ای رنگ پولک مانند در زانوها، آرنج یا پوست شود.
بیماریزایی
به طور معمول، سلولهای پوستی بعد از گذشت یک ماه بالغ شده و میریزند. در عارضه پسوریازیس، بلوغ سلولها سرعت می‌گیرد و فقط سه الی چهار روز طول می‌کشد. از آنجا که لایه زیرین سلولهای پوستی زودتر از حالت طبیعی، تقسیم می‌شوند، سلولهای مرده در پوسته‌های ضخیم تر روی خارجی‌ترین لایه پوست (که برون‌پوست نامیده می‌شود) جمع می‌شوند.
۲۹ اکتبر (۷ آبان) روز جهانی پسوریازیس می‌باشد.
علایم شایع
صدفک یک بیماری پوستی، پوسته پوسته‌ای عـود کننده مزمن است که همراه با پلاک هـا یـا پـاپـولهای فلس مانند خاکستری-نقره‌ای رنگ روی پوست ایجاد می‌شود. آرنـج هـا و زانـوها متـداولتـرین قسـمت‌های بدن هستند که دچار این عارضه پوستی می‌شـونـد. گـاهاً ایـن عـارضـه در یـک نقطه در هر دو سمت بدن ایجاد می‌شـود. اندازه ایـن لـکه هـا متــغیر است و ممـکن اســـت کــوچک و گاهی خیلی بزرگ (بزرگتر از کف دست) باشد.
نواحی پوستی مختصراً برجسته با کناره‌های قرمز و تنگ و پوشیده شده از پوسته‌های بزرگ سفید یا نقره‌ای رنگ در صدفک دیده می شود. این ضایعات ترک خورده و دردناک می‌گردند. خارش (گاهی) درد مفاصل
انواع پسوریازیس
- پسوریازیس پلاک‌مانند
- پسوریازیس معکوس
- پسوریازیس قطره‌ای
- پسوریازیس پوستولی
- پسوریازیس ناخن
- آرتریت پسوریازیسی
- پسوریازیس اریترودرمیک
علل
علت دقیق‌آن ناشناخته است ولی احتمالاً ناشی از یک اختلال خودایمنی است.
عوامل تشدید کننده بیماری : سابقه خانوادگی پسوریازس ، آرتریت روماتویید ، آسیب موضعی پوست ، عفونت‌های (ویروسی یا باکتریایی) نواحی دیگر بدن ، استرس ، آب و هوای سرد و عوامل ژنتیک.
افراد دچار داء‌الصدف دارای پادگن‌های HLA خاصی بوده و میزان بروز این بیماری در سفیدپوستان بیشتر است
عواقب مورد انتظار
این بیماری قابل علاج نیست و علایم آن با درمان قابل کنترل است. بیماری ممکن است بین حملات مدت‌های طولانی غیرفعال باقی بماند. در خانم‌ها شدت بیماری در طی بارداری کاهش می‌یابد
عوارض احتمالی
عفونت باکتریایی ثانویه در محل درگیر پوستی پسوزیازیس پوستولی (تاول چرکی) آرتریت مرتبط با پسوریازیس
درمان
اصول کلی - تشخیص بیماری بر اساس نمای ظاهری ضایعات پوستی، و در صورت نیاز به نتایج نمونه‌برداری پوست مطرح می‌گردد. - علاج دایمی برای این بیماری وجود ندارد. سطح درمانی بسته به نوع پسوریازیس، وسعت بیماری، واکنش بیمار نسبت به بیماری، و اثر بیماری بر زندگی بیمار متفاوت است. - در صورت امکان برای زندگی به یک منطقه دارای آب و هوای گرم نقل مکان کنید زیرا شدت این بیماری در آب و هوای سرد افزایش می‌یابد. - حفظ بهداشت مطلوب پوست با حمام گرفتن روزانه مهم است. - از آسیب پوست از جمله کیسه کشیدن شدید اجتناب کنید. زیرا آسیب پوستی می‌تواند باعث شعله‌ور شدن حمله جدید بیماری گردد. - از خشکی پوست جلوگیری کنید که این کار تعداد دفعات عود بیماری را کاهش می‌دهد. برای کاهش پوسته‌ریزی از پاک کننده‌های بدون آب و ترکیبات حاوی قطران یا کورتون برای موی سر استفاده کنید. - تا حد امکان به طور مکرر پوست را در حد متوسط در معرض نور آفتاب قرار دهید. - حمام با بلغور جو دوسر ممکن است باعث نرم شدن پوسته‌ها گردد.
داروها
داروهای زیر برای کاهش التهاب و پوسته‌ریزی ممکن است تجویز شود: پمادهای حاوی قطران داروهای کورتونی موضعی جهت استفاده در زیر پانسمان‌های پلاستیکی داروهای سرکوبگر دستگاه ایمنی (در موارد خیلی شدید بیماری) اشعه درمانی PUVA (تجویز یک داروی مخصوص و سپس تاباندن اشعه ماوراء بنفش نوع آ به پوست) ترکیب حمام تار با UVB (اشعه ماوراء بنفش نوع بی) آنتی‌هیستامین‌ها برای تسکین خارش در موارد پسوریازیس پوستولی (تاول چرکی) اترتینیت، ایزوترتینوئین یا متوتروکسات و آسیترتین خوراکی ممکن است تجویز شود. استفاده از شامپو کول تار و پماد کلوبتازول نتیجه خوبی داشته‌است از داروی موضعی تازاروتن وتاکرولیمس نیز برای درمان سوریازیس نیز استفاده می‌شود . محدودیت فعالیتی یا رژیم خاصی بیمار ندارد.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان دارای علایم پسوریازیس بوده و یا علایم پس از درمان عود نماید. بروز پوسچول (تاول چرکی) بر روی پوست همراه تب، درد عضلانی و خستگی در طی حملات. اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده‌اید.
منابع
- [پایگاه جامع اطلاع‌رسانی پرشکان ایران ] http://www.irteb.com/bimariha/conditions-step.asp-t=399.htm
هپاتیت
هپاتیت (به انگلیسی: Hepatitis) به معنی التهاب کبد است و انواع مختلفی دارد که بعضی از آنها قابل سرایت هستند و برخی مسری نیستند. بیشتر مبتلایان به هپاتیت از نوع C و B علائمی ندارد. برخی از این بیماران علائم عمومی عفونت ویروسی را نشان می‌دهند از قبیل خستگی، دل درد، درد عضلانی و تهوع و بی اشتهایی، ولی در موارد پیشرفته علائم نارسایی کبدی بروز می‌کند که شامل تورم شکم، اندامها، یرقان و خونریزی‌های گوارشی و ... است .
عامل بیماری هپاتیت یک ویروس است و در ابتدا می‌تواند مثل یک سرماخوردگی بروز نماید. ولی بیماری مزمن هپاتیت "C" بر عکس سرماخوردگی معمولی به دلیل از کار افتادن کبد و مشکل بودن درمان می‌تواند حیات بیمار را تهدید کند .
در ایران بالغ بر ۳٪ افراد آلوده به این ویروس می‌باشند.
هپاتیت ویروسی
در حال حاضر ۸ نوع ازاین ویروس شناخته شده‌است.
- هپاتیت نوع A
- هپاتیت نوع B
- هپاتیت نوع C
- هپاتیت نوع D (همیشه همراه با نوع B)
- هپاتیت نوع E
- هپاتیت نوع F
- هپاتیت نوع G
- در حال حاضر ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد در هیچکدام از این دسته‌ها قرار نمی‌گیرند به همین دلیل می‌شود انتظار ویروس نوع H را نیز داشت.
روش‌های انتقال
این ویروس عمدتاً از طریق تماس با خون افراد آلوده منتقل می‌شود .
همچنین روش‌های زیر می‌تواند باعث انتقال این ویروس گردد :
- ارتباط جنسی با افراد آلوده
- استفاده از سوزن‌های آلوده که به عنوان سرنگ استفاده می‌شود، به ویژه در افراد معتاد به مواد مخدر تزریقی و همچنین سوراخ شدن بدن با هر وسیلهٔ تیز یا سوزن آلوده (مثل خالکوبی غیر بهداشتی)
- استفاده از لوازم شخصی به صورت اشتراکی
- دریافت فرآورده‌های خون و پلاسمای آلوده که در ایران اکثراً در بیماران تالاسمی و هموفیلی دیده می‌شود.
- زخمی شدن پوست بدن در یک بخش آلودهٔ بیمارستانی .
جلوگیری
برای جلوگیری از انتشار این ویروس کارهای زیر ضروری به نظر می‌رسد:
- زخم و بریدگی‌های پوست را خودتان پانسمان کنید. در صورت نیاز به کمک برای پانسمان زخم از دستکش استریل استفاده شود .
- در صورتی که به این بیماری مبتلا هستید، خون، پلاسما و اعضای بدن و بافت اهداء نکنید .
- از ریش‌تراش، مسواک، و لوازم آرایشی با لوازم شخصی دیگران به طور مشترک استفاده نکنید.
- به یاد داشته باشید غیر از واکسن نوع B این بیماری ، این بیماری واکسن و درمان کامل ندارد. ازاینرو پیشگیری از آلودگی دیگران با عمل به توصیه‌های بهداشتی بر عهدهٔ شماست .
آزمایش‌ها
از دیگر نکات مهم در مورد این ویروس این است که به تدریج به کبد آسیب می‌رساند. یک کبد سالم مواد شیمیایی مورد نیاز بدن را می‌سازد و مواد سمی را از خون خارج می‌کند. وقتی شما به این بیماری مبتلا می‌شوید کبد شما ملتهب می‌شود و بافت طبیعی تخریب شده به جای آن بافت فیبری و فرسوده می‌ماند.
پس از تشخیص پزشک آزمایش کبد انجام می‌گیرد. این کار از طریق آزمایش‌های خون، سنوگرافی و نمونه برداری از کبد کار بسیار آسانی است و از طریق بی حسی موضعی و از طریق یک سوزن نمونه گیری انجام می‌شود و بیمار حداکثر یک روز در بیمارستان بستری می‌شود.
منبع:ویکیپدیا
مسمومیت غذایی
این نوع مسمومیت‌ها از عمده بیماریهای جوامع کشورهای مختلف جهان به‌شمار می‌رود. طبق مطالعات انجام شده، همه ساله بیش از هزار میلیون مورد اسهال حاد در بین بچه‌های زیر پنج سال در ممالک آفریقا، آسیا (به استثنای چین) و آمریکای لاتین اتفاق می‌افتد که به مرگ بیش از پنج میلیون نفر منجر می‌شود در حالی که موارد واقعی مسمومیت‌های غذایی ۱۰ تا ۱۰۰ برابر بیشتر از موارد دیگرگزارش شده است.
بسیاری از میکروب‌ها در گذشته به عنوان عامل مسمومیت غذایی محسوب نمی‌شدند اما اخیراً تحت عنوان میکروب‌های بیماری‌زای پنهان یا نوظهور شناسایی شده‌اند، اهمیت این میکروب‌ها در ایجاد مسمومیت غذایی روز به روز بیشتر می‌شود به‌خصوص این‌که برخی از آنها قادرند تحت شرایط یخچالی و در محیط با اکسیژن کم زنده مانده و رشد کنند و برخی نیز حتی با تعداد اندک قادر به ایجاد بیماری هستند که این مورد زنگ خطری جدی برای سلامت مصرف کنندگان مواد غذایی است.
عوامل ایجاد مسمومیت
میکروب‌ها مسئول بخش عمده‌ای از مسمومیت‌های غذایی هستند، هرچند که در این میان نباید آلودگی غذا با انواع مواد افزودنی، فلزات سنگین (مانند سرب، آرسنیک، جیوه و کادمیوم)، باقی‌مانده سموم دفع آفات نباتی و همچنین سایر مواد سمی که در مراحل تولید، نگهداری و فرآوری غذا ایجاد می‌شوند (مانند نیتروزامین و آفلاتوکسین) را از نظر دور داشت.
غذاهای مسموم کننده معمولاً بو یا مزه ناخوشایندی ندارند، اما پس از مصرف علایم بالینی بسیار حادی ایجاد می‌کنند.میکروب‌هایی که مواد غذایی را آلوده می‌کنند با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند اما همین موجودات زنده میکروسکوپی تحت شرایطی خاص می‌توانند با تولید سموم ویژه‌ای در مواد غذایی، مسمومیت‌های بسیار خطرناکی ایجاد کنند که برخی از آنها می‌تواند کشنده باشد، هرچند که اغلب این مسمومیت‌ها معمولاً ظرف ۲۴ ساعت برطرف می‌شوند.
سالمونلاها، کلستریدیوم بوتولینوم، کلستریدیوم پرفرنژنس، استافیلوکوک طلائی، اشریشیا کلی، شیگلا، یرسینیا و باسیلوس سرئوس از جمله باکتری‌هایی هستند که به‌طور معمول در ایجاد انواع مسمومیت‌های غذایی نقش دارند.
در مقایسه با باکتری‌ها، نقش ویروس‌ها در ایجاد بیماریهای غذایی کمتر مورد توجه قرار گرفته است که شاید دلیل عمده آن مربوط به مشکلات تکنیکی برای جداسازی ویروس‌ها از مواد غذایی و کشت آنها باشد.
انگل‌های تک‌یاخته‌ای نیز قادر به رشد در مواد غذایی نیستند ولی کیست آنها می‌تواند به مدت طولانی در غذا به حیات خود ادامه دهد که از میان آنها می‌توان به آمیب آنتاموبا هیستولیتیکا، ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم اشاره کرد. حضور قارچ‌ها نیز در مواد غذایی از نظر تولید مواد سمی موسوم به مایکو توکسین‌ها حائز اهمیت است.
مسمومیت با سالمونلا
سالمونلوزیس نام عفونتی است که به‌وسیله باکتری سالمونلا ایجاد می‌شود. از جمله مواد غذایی که این نوع مسمومیت در اثر مصرف آنها دیده شده است عبارتند از: گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، ماهی دودی و شیر خشک.
به گفته کارشناسان بهداشت مواد غذایی، احتمال آلودگی غذاهایی که پروتئین بالایی دارند (مانند شیر و صدف خوراکی) با گونه خاصی از این باکتری به نام سالمونلا تیفی (عامل تب تیفوئید) بسیار محتمل است.
همچنین پس از مصرف غذاهای پخته‌ای که قبل از مصرف مجدد خوب گرم نشده‌اند یا سرد مصرف شده‌اند، ممکن است این نوع مسمومیت بروز نماید.
به گفته پزشکان، علایم و نشانه‌های این مسمومیت با تأخیر ظاهر می‌شود و ممکن است ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از مصرف غذای آلوده، علایم در فرد مسموم بروز کند. علایم و نشانه‌های این مسمومیت شامل تب، خستگی، سردرد، تهوع، استفراغ، اسهال آبکی شدید، ضعف، درد شکم و کم شدن آب بدن است.
مسمومیت با کلستریدیوم بوتولینوم
بوتولیسم از جمله مسمومیت‌های غذایی شدید و کشنده است که توسط سم حاصل از کلستریدیوم بوتولینوم، که یک باکتری بی‌هوازی است، ایجاد می‌شود. این باکتری ممکن است در فراورده‌های غذایی و غذاهای خانگی که به‌صورت غلط تهیه شده‌اند و یا در شرایط غیر بهداشتی و نامناسب نگهداری می‌شوند، ایجاد شود.
به گزارش ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم وزارت بهداشت، برخی از مواد غذایی که این نوع مسمومیت در اثر مصرف آنها دیده شده است عبارتند از: سوسیس، کالباس، کنسرو ماهی، کنسرو ذرت، کنسرو لوبیا، کشک خانگی و عسل خام خالص (بوتولیسم نوزادان). به همین دلیل است که پزشکان مؤکداً به مادران نوزادان زیر یک سال توصیه می‌کنند که به آنها عسل ندهند.
بوتولیسم اگرچه نادر است ولی اغلب کشنده است. علایم و نشانه‌های این مسمومیت با تأخیر ظاهر می‌شود، یعنی ممکن است ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از مصرف غذای آلوده، علایم در فرد مسموم بروز کند.
علایم و نشانه‌های بوتولیسم شامل تاری دید، دوبینی، افتادگی پلک فوقانی، عدم توانایی حرکتی، اختلال تکلم، لکنت زبان، سختی بلع و خشکی و درد گلو است. سایر علایم می‌تواند به صورت خشکی دهان، یبوست، بند آمدن ادرار (احتباس ادراری) بروز کند.
بیمار معمولاً هوشیار و بدون تب می‌باشد. مهمترین اقدام درمانی در این مسمومیت تجویز سریع «ضد سم» در مراکز درمانی است که در صورت عدم درمان ممکن است فرد مسموم در اثر فلج تنفسی فوت کند.
مسمومیت با استافیلوکوک طلایی
به گفته بسیاری از کارشناسان این نوع مسمومیت غذایی نیز به اندازه سالمونلوزیس شایع است. علت اصلی این مسمومیت تولید نوعی سم روده‌ای توسط گروه خاصی از باکتری استافیلوکوک طلائی است.
بررسی‌های انجام شده نشان داد که مصرف شیر و سایر خوراکی‌های آلوده مهمترین علت بروز این بیماری است. آلودگی غذا می‌تواند در اثر تماس ترشحات بینی، گلو و دست افراد آلوده به میکروب ایجاد شود و به همین دلیل است که افرادی که در زمینه تهیه و تولید مواد غذایی فعالیت می‌کنند باید دارای کارت بهداشتی سلامت باشند چون مواد غذایی پس از پختن و در حین برش یا خرد کردن می‌تواند به این باکتری آلوده شود.
فراورده‌های گوشت و مرغ، سس‌ها، آبگوشت، شیرینی‌های خامه‌ای یا کرم‌دار، سالاد ماهی، شیر، پنیر و به‌طور کلی غذاهای با محتوای پروتئینی بالا از جمله مواد غذایی هستند که مسمومیت با استافیلوکوک طلایی در آنها گزارش شده است.
علایم و نشانه‌های این مسمومیت عبارتند از: استفراغ ناگهانی، دردهای شکمی و اسهال که در موارد حاد ممکن است خون و بلغم در مدفوع ظاهر شود. در این نوع مسمومیت بر خلاف نوع سالمونلایی تب نادر بوده و مرگ کمتر روی می‌دهد
منبع:سایت پزشکان بدون مرز