کنترل کیفی و ارزیابی تست الایزا

پس از مشخص شدن وضعیت بیماری و انجام تست بر روی نمونه ها, اطلاعات مختلف زیر گرد آوری شده و در یک جدول رسم می گردد.

TP(True positive) یا مثبت واقعی:

 منظور افراد بیمار می باشند که پاسخ آزمایش آنها نیز مثبت می باشند.

TN(True Negative) یا منفی واقعی:

منظور افراد غیر بیماری می باشند که پاسخ آزمایش نیز در آنها منفی گزارش شده است.

FP(False Positive) یا مثبت کاذب: افرادغیر بیماری می باشند که پاسخ آزمایش آنها مثبت گزارش شده است.

FN(False Negative) یا منفی کاذب:

افراد بیماری می باشند که پاسخ آزمایش آنها منفی گزارش شده است. برای محاسبه حساسیت تشخیصی از فرمول صفحه بعد استفاده می نمائیم.

غیربیمار	بیمار	تست
FP	TP	مثبت
TN	FN	منفی

و برای محاسبه ی ویژگی تشخیصی از فرمول زیر استفاده می شود:

معیارهای دیگری نیز برای بررسی تستهای تشخیصی کیفی مورد استفاده قرار می گیرند که از آن میان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

15-1مقدار پیش بینی(predictive value):

ارزش پیش گویی کننده مثبت(positive predictive value ):

 این مقدار در تستهای مثبت در اصل بیانگر درصد افراد بیماریست که به درستی با آزمایش جواب مثبت گرفته اند و از فرمول زیر برای محاسبه آن استفاده می شود.

ارزش پیش گویی کننده منفی(Negative predictive value):

این مفدار در تست های منفی بیانگر افراد غیر بیماریست که به درستی توسط آزمایش, منفی طبقه بندی شده اند و از فرمول زیر برای محاسبه ی آن استفاده می   شود.

- میزان کارایی (   Efficiency)

کارایی کلی یک تست تشخیصی در اصل به درصد افرادی که توسط آزمایش به طور صحیح بیمار و یا سالم تشخیص داده شدند اطلاق شده و در آن میزان شیوع بیماری نیز دخالت دارد. برای محاسبه این میزان از فرمول زیر استفاده می نماییم.

- اندیکس یودنس (Youdne’s)

اندیکس یودنس بر خلاف میزان کارایی بدون توجه به شیوع بیماری نشانگر درصد افراد سالم یا بیماری است که صحیح تشخیص داده شده اند.

J=Se+Sp-1

در این تساوی Se حساسیت Sp ویژگی است.

- نسبتهای احتمالی (Likelihood Ratios)

نسبتهای احتمالی بعنوان پارامترهای مهمی برای تعیین میزان صحت یک آزمایش تلقی می گردند.

نسبتهای احتمالی نتایج مثبت آزمایش: این نسبت در اصل به نسبت احتمال وجود بیماری به احتمال عدم وجود بیماری در موارد پاسخ مثبت آزمایش می باشد

                                       LR+=Se / (1-Sp)

نسبتهای احتمالی نتایج منفی آزمایش:این نسبت نیز همانند مورد اول بوده ولی در مورد آنهایی بکار می رود که جواب آزمایش منفی شده است            LR-=(1-Se) / SP

پایش یا بررسی مداوم عملکرد آزمایش در حین استفاده روزمره

آخرین بخش در ارزیابی کیت های کیفی, بررسی مداوم, عملکرد آزمایش در حین کاربرد روزانه آن است این بخش با انجام آزمایشات تکرار پذیری و بررسی حساسیت آزمایش در فواصل زمانی مناسب صورت می گیرد. 

منبع: 

کتاب الایزا:تهیه شده در واحد تحقیق و توسعه شرکت ژیشتاز طب زمان