بررسی CSF در تشخیص یا افتراق بین بیماریهای عفونی ، اتوایمیون ، التهابی ،خونریزی دهنده، انسدادی و نئوپلازی مورد استفاده قرار میگیرد .
روش : پزشک باید به دنبال نشانه هایی باشد که افزایش فشار داخل جمجمه را نشان میدهد( مانند ادم پایی)، یا تصویر برداری از جمجمه (CT یا MRI ) قبل از پونکسیون کمر انجام گیرد.CSF بایستی به روش استریل و با تعیین فشار CSF و ظاهر مایع بررسی گردد .
مطالعات روتین CSF شامل : مطالعات سلولی وتمایز سلولها ، تعیین میزان پروتئین ، قند و تستهای سرولوژیک برای سفلیس میباشد .
وقتی عفونت مد نظر باشد ارزیابی میکروبیولوژی شامل رنگ آمیری گرام ، کشت دادن برای باکتری ، قارچ ، یا مایکوباکتریوم و جداسازی آنتی ژن میکروبی ( مثل کریپتوکوکوس ، پنوموکوک ، مننگوکوک و هموفیلوس انفلونزا) بوسیله اگلوتیناسیون می باشد . وقتی حدس بر بیماریهای التهابی یا اتوایمیون باشد استفاده از باند های الیگوکلونال یا تعیین میزان IgG و آلبومین می تواند مفید باشد .
Qآلبومین : تخمین زدن میزان نفوذ پذیری سد خونی – مغزی BBB )سرعت انتقال آلبومین بین 2 بخش ) نیاز به 2 نمونه سرم و CSF برای آنالیز دارد .
Q ALB = CSF Alb × 10 3 n1< 0.9
Serum Alb
IgG index- : محاسبه مقدار تولید IgG in situ درCSF ( سنتز داخل تکال IgG ) نیاز به نمونه سرمی و CSF برای آنالیز دارد که بیشتر در بیماریهای مختلف مثل مولتیپل اسکلروزیس ، لوپوس روانی – عصبی و سفلیس افزایش می یابد.
روش دیگر بررسی تولید IgG در جا سنجش سرعت تولید IgG است .
اندازه گیری سرعت تولید IgG in situ از طریق بدست آوردن سرعت انتقال IgG و آلبومین از سد خونی – مغزی و در نظر گرفتن وزن مولکولی IgG و آلبومین است .
اغلب این روش محاسبه را پیشنهاد میکنند زیراکه شاخص تولید IgG آن معتبرتر
می باشد .
باندهای الیگوکلونال : نشان دهنده کلونی های محدود شده IgG توسط الکتروفروز با قدرت تجزیه بالا یا متمرکز سازی ایزوالکتریک می باشد .این تست نیاز به یک زوج نمونه سرم و CSF برای آنالیز دارد . باندهای الیگوکلونال در 90% بیماران با مولتیپل اسکلروزیس دیده میشود . این باندها همچنین در بیماران SLE ، سندرم بهجت عصبی ، سفلیس عصبی ، واسکولیت مغزی سندرم گلین باره و انسفالیتها افزایش
می یابد .
-مقادیر نرمال : نگاه کنید به جدول شماره 6 .CSF به صورت شفاف ، بیرنگ و بدون سلول می باشد . خون یاگلبولهای قرمز در خونریزی های داخل مغزی یا فضای زیر عنکبوتیه یا آسپیراسیون تروماتیزه دیده می شود . گزانتوکرومیا یا زرد شدن رنگ CSF نشان دهنده خونریزی است .
مقادیر غیر طبیعی : نگاه کنید به جدول شماره 6. پیگیری تستها باید به صورت انتخابی برای تایید حدس بالینی استفاده شود. درخواستهای همه تستهای CSF گران هستند و سبب گمراه کردن پزشک از تشخیص صحیح می گردد .
عوامل مخدوش کننده: یک آسپیراسیون تروماتیزه باعث تغییر در تعداد سلولها ، تخمین مقدار پروتئین ، قند ، شاخص IgG و مقدار آلبومین میشود .
موارد استفاده :
در بیماران مشکوک به مننژیت ، آنسفالیت ، خونریزی ساب آراکنوئید یاداخل مغزی ، سفلیس عصبی ، مولتیپل اسکلروزیس ، لوپوس عصبی–روانی ،واسکولیت CNS اولیه یا بیماریهای التهابی که CNS را درگیر می کند مثل سندرم بهجت و
سارکوئیدوز انجام می گردد .